Լսիր
Բաբին 7 տարեկան աղջիկ է: Նա շատ է սիրում քանդակել, երաժշտություն լսես, քայլել, չմուշկներով սահել եւ պատմ- վածքներ լսել: Բաբին չի տեսնում, նա կույր է։
1.
Մի օր, երբ Բաբին խաղում էր իր սիրելի տիկնիկով, ծնողներն ասացին, որ պետք է գնան բժշկի մոտ՝ հաշմանդամություն ունեցող անձի կարգավիճակ ստանալու:
2.
Բաբին առաջին անգամ լսեց այս տարօրինակ բառերը եւ հարցրեց.
– Ի՞նչէնշանակում«հաշմանդամությունունեցողանձ»:
– Հաշմանդամություն ունեցող անձն այն մարդն է, ով տարբ- երվում է մնացածից, օրինակ նրանով, որ չի կարողանում տեսնել, կամ քայլել, կամ դժվարանում է հիշել իրողությունները: Հաճախ նա դժվարությունների է հանդիպում տարբեր գործո- ղությունների՝ խաղալու, սովորելու, հագնվելու, լվացվելու ժամ- անակ: Երբեմն նաեւ շրջակա միջավայրն է դժվարություններ ստեղծում մարդու համար, – բացատրեց հայրիկը Բաբիին:
3.
Ինչպե՞ս կարող է շրջակա միջավայրը մարդու համար դժվարություններ ստեղծել, - հետաքրքրվեց Բաբին:
Շրջակա միջավայրը դժվարություններ է ստեղծում, այն դեպքում, երբ պուրակը, դպրոցը, փողոցը, շենքը բավականաչափ հարմարեցված չեն, որպեսզի մարդը կարողանա ազատ խաղալ, սովորել կամ տեղաշարժվել։ Օրինակ՝ մարդը, ով չի կարողանում քայլել, ինչպե՞ս պետք է հասնի հինգերորդ հարկ, եթե տունը վերելակ չունի։ Շատ դժվար կլինի, այդպես չէ՞։ Կամ եթե փողոցում ձայնային լուսացույց չկա, ինքդ էլ գիտես, թե կույրի համար որքան դժվար է ճանապարհն անվտանգ անցնելը։
Բաբին գլխով արեց՝ ի նշան համաձայնության։
4.
Նաեւ այլ մարդկանց վերաբերմունքն է երբեմն դժվարություններ ստեղծում, - խոսակցությանը միջամտեց մայրիկը: Օրինակ՝ ոմանք կարծում են, որ եթե մարդը տարբերվում է մյուսներից, նա չի կարող մյուսների հետ շփվել, կամ նրանց նման գործողություններ անել։
5.
Այսինքն, քանի որ ես տարբերվում եմ եւ շրջակա միջավայրն էլ իմ կարիքներին հարմարեցված չէ, ուրեմն ես հաշմանդամություն ունեցող անձ եմ, - տխուր դեմքով հարցրեց Բաբին:
Ինչու՞ տխրեցիր: Մենք բոլորս էլ տարբեր ենք, բոլորն ունեն տարբեր կարողություններ եւ կարիքներ – քնքշորեն պատասխանեց մայրիկը:
Բաբին զարմացած հարցրեց մորը.
Եթե առանց այն էլ բոլորս տարբեր ենք, ապա ի՞նչ կարիք կա հաշմանդամություն ունեցող անձի կարգավիճակ ստանալ: Ինչու՞ պետք է ինչ-որ մեկն այն ունենա, կամ ինչու՞ պետք է ունենամ ես:
6.
Քանի որ հաշմանդամություն ունեցող անձի կարգավիճակն օգնում է մարդուն ստանալ իր համար անհրաժեշտ աջակցությունը: Ոմանք խոսքի եւ լեզվի թերապեւտի կամ ֆիզիկական թերապեւտի աջակցության կարիք ունեն: Ոմանք՝ գումարի, բժշկական կամ այլ լրացուցիչ կարիքների համար՝ կախված իրենց հաշմանդամության տեսակից։ Այ, օրինակ,
մեր հարեւան Դուդուն, քանի որ չի կարողանում քայլել, հաշմանդամություն ունեցող անձի կարգավիճակն օգնել է նրան անվասայլակ ձեռք բերել։ Հաշմանդամության կարգավիճակը նշանակում է, որ անձը ուրիշներից տարբերվող, լրացուցիչ աջակցության կարիք ունի: Օրինակ, ինչպես որ քեզ շարժվելու համար անհրաժեշտ է սպիտակ ձեռնափայտ եւ շոշափողական սալահատակ դպրոցում, որը կարող ես զգալ հպումով եւ ինքնուրույն հասնել դասարան, - բացատրեց մայրը:
7.
Բաբին ուշադիր լսեց եւ ծնողների հետ համաձայնեց այցելել բժշկին։ Հետո նա դարձավ դեպի իր տիկնիկը եւ ասաց.
Հասկացա՞ր, թե ինչի համար էր անհրաժեշտ հաշմանդամություն ունեցող անձի կարգավիճակը։
8.
Հաջորդ օրը Բաբին եւ նրա ծնողները միասին գնացին բժշկի։ Բժիշկը հաճելի ձայնով կին էր։
Նա ողջունեց Բաբիին եւ ծնողներին, ստուգեց Բաբիի բժշկական փաստաթղթերը, որոնք ծնողներն իրենց հետ վերցրել էին։ Այնուհետեւ Բաբիին հարցեր տվեց իր առօրյաի մասին: Բժիշկը հետաքրքրվեց, թե ինչով է Բաբին սիրում զբաղվել, ինչ է նա սիրում, ինչն է հատկապես լավ ստացվում իր մոտ եւ ինչում է նրան օգնություն հարկավոր:
9.
Բաբին բժշկին պատմեց, որ իր սիրելի զբաղմունքը տիկնիկներով խաղալն է, դասընկերների հետ զվարճանալը եւ դպրոց գնալը։
Նա բժշկին ասաց նաեւ, որ նրան դպրոց երբեմն ուղեկցում է մայրը, երբեմն հայրը, իսկ երբեմն էլ դասարանից դասարան տեղափոխվելու ժամանակ համադասարանցին ու ուսուցիչն
են օգնում: Բաբին բժշկին ասաց, որ նա ցանկանում է շոշափողական սալահատակ ունենալ, որով կկարողանա ինքնուրույն դասարանից դասարան տեղաշարժվել:
10.
Ի՞նչեքկարծում, հաշմանդամությունունեցողանձի կարգավիճակն ինձ պե՞տք է, - հարցրեց Բաբին բժշկին:
Պարզելու համար մենք պետք է հանդիպենք այլ մասնագետների՝ քո մասին ավելին իմանալու համար: Օրինակ, մենք պետք է իմանանք, թե ինչպե՞ս ես կարողանում հոգ տանել ինքդ քո մասին, հագնվել, լողանալ, սովորել եւ խաղալ: Որպեսզի կարողանաս ազատ զբաղվել այն ամենով, ինչ քեզ հետաքրքրում է, մենք պետք է իմանանք, թե ո՞ր դեպքերում
ես դժվարանում եւ ինչպիսի աջակցության կարիք ունես, - բացատրեց բժիշկը Բաբիին։
Բայց ինչո՞ւ ես այսքան տխուր, - հետաքրքրվեց բժիշկը, երբ նկատեց Բաբիի տխուր դեմքը։
Եթե ես հաշմանդամություն ունեցող անձի կարգավիճակ ունենամ, եւ իմ դասարանում ոչ ոք դա չունենա, ինձ կծաղրե՞ն, - շշնջաց Բաբին:
Իհարկեոչ,Բաբի,մենքբոլորստարբերենք,եսակնոցեմ
կրում, ոմանք անվասայլակով են տեղաշարժվում, ոմանք խոսում են ժեստերի լեզվով եւ մենք հարգում ենք միմյանց տարբերությունները: Եկեք, որպեսզի այս ամենը բացատրենք երեխաներին, բոլորս միասին հետաքրքիր մի բան մտածենք, - ասաց բժիշկն ու դիմեց ծնողներին։
11.
«Մտածենք», - արագ համաձայնեցին ծնողները:
Դե մտածենք,- ուրախացավ Բաբին ու դեմքին ժպիտ հայտնվեց։ Միգուցե իմ դասընկերներից որեւէ մեկը նույնպես լրացուցիչ աջակցության կարիք ունենա եւ այսուհետ կիմանա, թե ինչպես ստանալ այն: Մենք բոլորս ունենք տարբեր կարողություններ եւ կարիքներ, իսկ դա նշանակում է, որ ոչ թե միայն ես, այլ մենք բոլորս ենք տարբեր։
12.
